Sterilizasyon, kullandığımız malzemelerin barındırdığı zararlı veya zararsız tüm mikro organizmalardan ve sporlarından arındırılması işlemidir.

 

Dezenfeksiyon ise hastalık yapıcı mikro organizmaların (patojenlerin) ortadan kaldırılmasıdır. Dezenfeksiyon için bu amaçla sıklıkla Kimyasal maddeler kullanılır. Dezenfeksiyondan sonra sporlar ortamda kalabilir ve tekrar aktive olabilirler.

 

Diş hekimliğinde dezenfeksiyon yeterli değildir tam bir sterilizasyon gereklidir. Sterilizasyon hastayı korumak için önemli olduğu kadar klinik personeli ve diş hekimininde sağlığını korur. Çapraz enfeksiyon adını verdiğimiz hastadan hastaya veya hastadan hekime ve bunun gibi bulaşma yollarının önüne geçilmesi için sterilizasyon ve dezenfeksiyon kurallarının dikkatle  uygulanması gerekir.

 

Aletler sterilizasyon esnasında hangi aşamalardan geçiriliyor:

 

Öncelikle bir çok malzeme tek kullanımlık olarak her hastadan sonra atılmaktadır. Diğer el aletleri ise şu aşamalardan geçerek  şüpheye yer bırakmayacak şekilde sterilize edilir.

 

• Kullanılan tüm aletler üzerlerinde artık kalmaması için ultrasonik dalgalarla titreşim veren bir küvete yerleştirilir.

• Buradan çıkarılan aletler dezenfektan bir solüsyon içerisinde bekletilir,

• Çıkarılan aletler kurulanıp özel otoklav poşetleri ile poşetlenir, bu paketler hem sterilize edilmiş aletlerin sterilizasyonunun bozulmasını engeller (steril olmayan yüzeylere teması engelleyerek), hemde paket  hastanın yanında açılacağından sterilizasyon ile ilgili kuşkular ortadan kalkmış olur.

• Otoklava atılan aletler B sınıfı otoklavların  program döngüsü içinde bir kaç kez vakum, su buharı ve yüksek basınç altında işlemden geçirilir. Bu işlemler için 134 derece sıcaklık yeterli olmaktadır ve sonuçta AIDS ve hepatit virüsü gibi tüm mikro organizmalar sporlarıda dahil olmak üzere yok edilmiş olur.

• Bundan sonraki aşama ise hastanın yanında pakedi açana kadar steril koşullarda saklanması için özel dolaplarda saklanmasıdır.

 

Dezenfeksiyon ve sterilizasyon kuralları;

 

• Her hastadan önce ve sonra eller yıkanır.
• Her hastadan önce kullanımda olacak yüzeyler, yüzey dezenfektanı ile temizlenir.
• Her hasta için tek kullanımlık bardak, tükürük emici, eldiven ve hasta önlüğü kullanılır.
• Hastalara kullanılan tüm tedavi aletleri ultrasonik temizleyici, dezenfeksiyon ve otoklav ile sterilizasyon işlemlerinden geçer.
• Hastalardan alınan tüm ölçüler ve uygulanacak protezler dezenfektan spreyler ile dezenfekte edildikten sonra uygulamaya geçilir.

 

 

B sınıfı otoklavlar

 

B sınıfı otoklavlar, şu anda otoklav ile sterilizasyonun geldiği son noktadır. Yüksek basınç altında su buharını aletler üzerine uygulamak otoklavların temel çalışma prensibidir. Fakat buna ek olarak sterilizasyonun başlangıcında ortamdaki tüm hava vakum yapılarak boşaltıldığından içi boş yapıda olan ve yüzeyi girinti çıkıntılı olan aletlerin tüm yüzeylerine etkin bir şekilde nüfüz edebilmesini sağlamaktadır. Sterilizasyon süresince bu vakum ve basıncı artırma döngüsü bilgisayar tarafından bir kaç kez tekrarlanır. Son olarak sterilizasyonun bitiminde kurutucu fonksiyonu devreye girerek aletlerin kuru bir şekilde çıkması sağlanır. Otoklavların N ve S sınıfı gibi diğer tipleride vardır. B sınıfı otoklavların doğru şekilde kullanımıyla Diş hekimliğinde kullanılan içi boşluklu olan, tırtıklı ve girintili çıkıntılı yüzeylere sahip olan aletler ve cerrahi kıyafetler ve örtülerde  dahil olmak üzere etkin bir şekilde sterilizasyon standartlarını yerine getirmektedir.

 

Dezenfektan spreyler ve solüsyonlar:

 

Kullanılan yüzey dezenfektanları çok kısa süre içerisinde dezenfeksiyon sağlamaktadır. Hasta koltuğu röntgen cihazı, reflektör kolu, muayene tablası gibi yerinden sökülemeyen eşyalara ve hastadan diş doktoru tarafından alınan protez ölçüsünün diş teknisyenine yollamadan dezenfeksiyonu gibi işlemler için kullanılır.

 

Tek kullanımlık malzemeler:

 

Otoklava girmeyecek ürünleri kullanıp atılan malzemelerden seçiyoruz.

Tek kullanımlık olan ürünlerden bazıları şunlardır:

• Bardak

• Tükrüğü çekmekte kullanılan plastik uçlar

• Enjektörler ve anestezik solüsyonlar

• Hasta önlüğü

• Eldiven

• Ağız içi kamera kılıfı

 

Bunlar yalnızca bir kez kullanıldıktan sonra Tıbbi atık kovasında bekletilir, haftanın belli günlerinde tıbbi atık toplama ekiplerine teslim edilir.

 

Tıbbi atıkların imha edilmesi

 

Gelişmiş dünya ülkelerinde tıbbi atıkların çevreye vereceği zararlardan korunmak ve bu atıkların en ideal şekilde yok edilmesini sağlamak amacıyla sistematik olarak tıbbi atıkların kontrolü yapılır hale gelmiştir.

Tıbbi atıkların toplanıp bertaraf edilmesi belediyelerin tıbbi atık birimlerince gerçekleştirilmektedir.

Kullanılan malzemelerin bertaraf edilmeside belli kurallara çerçevesinde  olmaktadır, Özel tıbbi atık poşetleri normal poşetlerden çok daha sağlam ve kalın hazırlanmıştır. Bistüri ucu ve enjektörler gibi  kesici ve delici malzemelerin atılması özel kutularda toplandıktan sonra olmaktadır. Toplanan tıbbi atıklar belirli günlerde tıbbi atık toplama ekiplerine teslim edilir.

 

Ünitin  pis su tahliye hortumlarında  bakteri ürememesi için uygun dezenfektanlar ile gün sonunda işleme tabi tutulması gerekir.